Nhặt trên FB

“Tôi học được gì sau 5 năm đi làm?


Tôi đi làm thêm từ cuối năm lớp 10 bằng việc viết bài cộng tác cho báo Thiên Thần Nhỏ (thuộc toà soạn Hoa Học Trò). Mục đích đầu tiên chỉ đơn giản và nho nhỏ: để không phải dùng tiền của bố mẹ đi mua quần áo và mấy đồ lặt vặt cho bản thân. Hồi đó chỉ nghĩ rằng nếu mình làm gì tốt thì đừng làm nó miễn phí, viết lách có thể đem lại một khoản tiền nho nhỏ, vậy tại sao mình không làm. Đến bây giờ khi nó đã đem lại cho tôi những khoản tiền to to, tôi nhận ra rằng việc đi làm sớm đã dạy cho tôi rất nhiều điều. Bạn bè tôi, có những người vừa du học về, có người vừa tốt nghiệp và đi tìm việc làm. Phần lớn mọi người tò mò tại sao tôi lại có thể làm việc online, hoặc công việc hoàn toàn phụ thuộc vào yêu cầu và ý thích của tôi? Tôi sẽ trả lời trong note này, là tổng hợp những gì tôi đã học được trong quá trình làm truyền thông - marketing của mình:

CHĂM CHỈ

“Ở đời đừng cầu không khó khăn, vì sự nghiệp không chông gai thì chí nguyện không kiên cường”. Và nếu không có khó khăn thì dễ định giá sai cho chính mình (hay người ta gọi là ảo tưởng), dẫn đến kiêu ngạo và thất bại. Vì thế, tôi đã tự tập cho mình thói quen chăm chỉ và kiên trì, gặp khó không nản, nhiều việc không buông.

Hồi còn làm ở Kênh 14, tôi sẵn sàng làm tất cả những công việc được giao và có thể làm. Miệt mài từ việc biên tập bài, viết bài, trả lời email bạn đọc, check đến cả trăm email mỗi ngày, chăm sóc từng bạn cộng tác viên, sửa lỗi, theo dõi thống kê bài vở… Vẫn giữ phong cách làm việc đó, tôi sang quản lý cho St.319 và gần như xây dựng toàn bộ hệ thống quản lý cho nhóm: sắp xếp email, quản lý fanpage, xây dựng nội dung website, phân công nhiệm vụ staff khi đi diễn, chăm sóc khách hàng… Để đến khi mỗi cá nhân tự biết việc của mình thì tôi mới yên tâm để nhóm tự quản lý. Với dự án Wingman, toàn bộ website và forum là do hai anh em xây dựng trong 4 tháng. Ra mắt website wingman.vn, tôi vừa là thư kí toà soạn, vừa là biên tập viên up bài, vừa là người check lỗi từng bài để báo cho coder, nói chung là một mình làm toàn bộ công việc của một ban biên tập báo mạng. Nhiều người nói tôi lấy sức và thời gian đâu để lo quá nhiều đầu việc như vậy. Tôi nghĩ rằng, nếu làm công việc mình yêu thích và thực sự muốn nó phát triển, thì gấp nhiều lần đầu việc như vậy, vẫn có cách để quản lý thời gian.

Chăm chỉ còn thể hiện ở việc tự trau dồi bản thân hàng ngày. Tôi quan sát, lắng nghe mọi người, âm thầm nhìn những khuyết điểm của người khác để tự lấp đầy những lỗ hổng của mình. Và cũng có một điều tôi học được sau vài năm đi làm nhìn lại: luôn thống nhất phong cách làm việc của mình là “Làm xong hẵng nói”. Tôi đang ngồi làm những thứ có thể 3 tháng, 6 tháng, 1 năm hoặc nhiều năm sau mới được tung ra. Chẳng cần phải khoe khoang, ăn to nói lớn làm gì. Bạn nào làm kinh doanh chắc hiểu, những kế hoạch dài hạn nhất là những kế hoạch bền vững nhất.

NGAY THẲNG

Bao gồm: thật thà và dũng cảm.

Đến khi bạn chăm chỉ đủ để có một vị trí nhất định trong công việc, một vấn đề sẽ nảy sinh: Làm thế nào để chỉ làm những điều đúng đắn. Đó là lúc bạn phải tỉnh táo để lựa chọn giữa lợi ích của bản thân và sự thật thà của chính mình. Nhiều người bảo rằng với mối quan hệ của tôi, nếu đi làm PR “chui”, làm cầu nối cho các nhãn hàng với báo chí, tiền sẽ chỉ vào túi mà thôi. Nhưng một trăm khách hàng hỏi tôi cách lên bài Kênh 14, tôi cũng đều cho contact và báo giá. Khách hàng kinh doanh từ người tiêu dùng, còn báo chí cũng phải kinh doanh từ quảng cáo. Mình giúp cho bên này thì bên kia thiệt, vậy điều mình làm là sai. Và nhất là làm một hai lần sẽ thành quen, nó sẽ khiến tâm trí mình không trong sạch.

Tôi đánh giá cao những người làm những điều đúng, bảo vệ sự thật, điều đúng đắn. Đó là biểu hiện của lòng dũng cảm, được hình thành từ những việc nhỏ nhất. Ví dụ, khi gặp rắc rối trong công việc, hãy đối mặt chứ đừng đổ lỗi. Đổ lỗi là không tốt, nếu cứ đổ lỗi thì bạn sẽ không bao giờ tiến bộ được. Hãy học hỏi từ những lỗi sai của bạn. Có thể lúc đầu khi bị sếp mắng, bị người khác phê bình, bạn sẽ cảm thấy rất tệ. Tôi cũng bị nhiều lần như thế rồi, tôi chẳng thiên tài đến mức có thể làm tất cả một cách perfect. Nhưng một hai ngày sau, khi mọi chuyện qua đi và cảm giác tự dằn vặt bản thân đã đỡ hơn, là lúc tôi sẽ ngồi tự nhìn lại xem mình cần rút ra bài học gì từ việc đó.

Dũng cảm còn thể hiện ở việc NÓI RA. Đi làm, bạn sẽ thường xuyên gặp những điều oan ức. Nói ra, đồng nghĩa với việc chấp nhận những rủi ro đi cùng nó. Bạn có thể phải nghỉ việc, điều đó không sao cả: không nên ở lại chỗ nào không phù hợp với bạn. Cũng đừng nghĩ đến chuyện trả thù, vì ân oán kéo dài chỉ có bạn là thiệt. Tôi để ý bạn bè tôi, những người dũng cảm cũng là những người thường tách ra làm start-up riêng, vì thế có lẽ đây cũng là tố chất của những nhà entrepreneurs tương lai: dũng cảm đến mạo hiểm và liều lĩnh.

GIÚP ĐỠ

Tôi giữ quan hệ với mọi người bằng cách hết lòng giúp đỡ họ. Một lần làm việc với khách hàng, tôi cũng phải làm sao cho chu đáo. Nhiều khi họ cần việc gấp vào những giờ tréo ngoe, tôi sẵn sàng mất công mình một tẹo để xong việc cho họ. Có những em inbox facebook tôi hỏi kinh nghiệm, nhờ tư vấn, tôi đều trả lời cụ thể cho các em. Một thời gian sau, họ inbox lại cho tôi, kể lại trong thời gian qua họ đã làm gì và phát triển như thế nào nhờ sự giúp đỡ của tôi. Vui là một phần, vấn đề là, một thời gian sau đó nữa, chính các em ấy lại là những assistant rất năng nổ và tài ba của tôi. Đó là cách tôi xây dựng những network cho mình: từ chưa quen thành quen, từ quen thành thân, từ thân thành giúp.

Nhiều người bảo tôi chẳng việc gì phải khổ sở như thế, nhưng với tôi, đó là những mối quan hệ lâu bền. Giờ đây, tôi đi Đà Nẵng, Sài Gòn luôn có đồng nghiệp cũ ở Kênh 14 sẵn sàng cho ăn ở và dẫn đi chơi, còn các khách hàng của tôi thì rất nhiệt tình giúp đỡ trong công việc và dần trở thành những người anh em thân thiết trong cuộc sống. Nhiều bạn mới đi làm chưa hiểu được điều này, nên cứ đến lúc cần thì mới lục lại contact rồi bắt đầu gọi nhờ vả. Các “contact” của tôi, cuối tuần vẫn í ới gọi nhau lên T như thường. Và cũng phải nói thêm một điều rằng, giúp đỡ không có nghĩa là trông chờ sự đáp trả điều gì, vì như thế là có mưu tính lợi lộc cho bản thân. Pay it forward.

CÂN BẰNG

Mỗi người có 24 giờ trong một ngày. Nếu biết cân bằng nó, bạn sẽ làm được rất nhiều điều to lớn.

Đã từng có thời tôi mở miệng ra là công việc, 24 giờ thì 16 tiếng là dành cho công việc. Tôi mất khoảng sáu tháng để cân bằng lại việc đó, để bây giờ tôi có thể có những khoảng thời gian không online mà chỉ đi cà phê, đi chơi với bạn bè. Tiệc tùng và hoà nhập văn hoá là điều nên làm. Những người đi làm chỉ biết đến 8 tiếng ở công ty rồi về nhà ăn và ngủ cũng giống như những bạn học sinh nerd ở trường cấp 3, sẽ không bao giờ biết đến niềm vui của việc đi chơi, tung tăng làm thêm ở ngoài và làm quen, tạo những mối quan hệ mới. Nói thế này mọi người tin không thì tuỳ, nhưng phần lớn những mối quan hệ "khủng" nhất của tôi hiện giờ là từ những buổi cà phê và night party.

Tôi biết thời gian của tôi có giá trị, nhưng đồng thời tôi cũng dành thời gian cho những thứ vụn vặt nhất, bởi đó cũng là lúc tôi học được thêm rất nhiều thứ. Khi có thời gian, tôi sắp xếp lại bàn học và folder máy tính cho cô em gái, cùng lúc cũng nắm được luôn là nó đang học gì, đang quan tâm đến điều gì (tất nhiên, những thứ thuộc về privacy thì nó đã biết cách giấu đi rồi). Khi có thời gian, tôi gửi xe ở Nhà Thờ, rồi đi bộ ra Hồ Gươm, ra Hàng Bạc ăn chè sen long nhãn, rồi lang thang đi mua que kem Tràng Tiền. Hà Nội có những góc mà bạn chỉ nhận ra nó đẹp lúc ngắm nhìn khi đi bộ. Khi có thời gian, tôi ra chỗ thảm ngồi nơi con mèo nhà tôi nằm ngủ, vuốt ve nó, gãi cằm cho nó, nhìn nó lim dim và nhận ra rằng sinh linh bé bỏng này có cuộc sống mà nhiều người ghen tị: chỉ ăn, ngủ, đi chơi, ăn rồi lại ngủ. Suy nghĩ này có thể nực cười, nhưng rất nhiều lần tôi cũng tự cho phép mình “hoá mèo”, dành trọn một ngày ăn - chơi - ngủ như thế, và cảm thấy mình đang hưởng thụ cuộc sống theo một cách thật tuyệt vời.

Thời gian này, tôi đi gym, mỗi ngày 2 tiếng. Việc giảm cân chỉ là một phần, lí do khác là vì tôi muốn tự bắt bản thân phải tuân theo một lịch trình thời gian. Cái khó nhất trong cuộc sống là điều khiển chính bản thân mình. Tôi đang dần học điều đó bằng việc muốn đi làm, đi chơi hay gì, trong khoảng thời gian đã đặt ra là đi gym thì phải có mặt ở phòng gym. Gần đây, tôi còn hình thành thêm thói quen mới là tắt Facebook chat sau 12 giờ đêm. Những ai cần nói chuyện, tôi vẫn có cách để liên lạc với người ta. Còn lại, tôi đọc được thêm gì thì đọc, không thì đi ngủ sớm để hồi phục năng lượng cho ngày hôm sau.

TRAU DỒI

Tôi không bao giờ tự hài lòng với bản thân mình. Cái baseline of happiness của tôi tăng lên theo từng ngày, mỗi lần tôi gặp một người tạo cho tôi cảm hứng, mỗi lần tôi thấy còn nhiều thứ đáng để học hỏi. Tôi trau dồi và cố gắng để phát triển bản thân mình, nhưng đừng đánh đồng "cố gắng" với việc kiếm một công việc nhiều tiền hơn. Tiền không phải là tất cả. Tiền nong không định giá con người, các bạn mới đi làm đừng bao giờ khoe lương của mình. Những con số có thể khiến người ta ảo tưởng về giá trị của bản thân. Có những công việc tôi làm không lấy tiền, nhưng cái tôi tích luỹ được thì còn giá trị hơn rất nhiều tiền. Tôi rất thích một câu ngạn ngữ phương Tây đại ý là nếu bạn yêu thích công việc bạn đang làm, thì 365 ngày trong năm bạn sẽ không phải “làm” gì hết. Bạn hãy tin rằng những việc bạn đang làm giúp ích cho mọi người hơn, khiến thế giới trở nên tốt đẹp hơn. Hãy sống với đam mê, làm vì đam mê.

Và cuối cùng, tôi là con nhà Phật. Những điều tôi chia sẻ trên đây được lấy từ cuộc sống của tôi vốn tuân theo 10 điều tâm niệm của nhà Phật. Đức Phật có dạy: "Nhứt thiết duy tâm tạo", nghĩa là: Mọi sự mọi việc đều do tâm tạo ra tất cả. Bình an thực sự chỉ có cho người thiện tâm. Vì thế có làm gì thì làm, tôi vẫn muốn mình có sự an yên cho bản thân. Đó là đích đến cuối cùng.

--

Hi vọng note này có thể giải đáp cho những thắc mắc của mọi người về công việc và cuộc sống của tôi. Trả lời cho câu hỏi ở đầu bài, có lẽ “kinh nghiệm” là từ nói lên đầy đủ nhất. Và sau note này, tôi sẽ tạm đặt những kinh nghiệm ở trên vào một góc trong tôi, để mở ra một quá trình học hỏi thêm những kiến thức khác, trau dồi thêm những kinh nghiệm khác cho bản thân. Sống, là quá trình rèn luyện không bao giờ chấm dứt.

Nắng”

Nguồn: Facebook của Nắng